[ Pobierz całość w formacie PDF ]

arystokracji. Wiedział, że gdy jedni kapłani przez wielomiesięczne posty i umartwienia sposobią się do
wywoływania duchów, inni - nazywają duchy przywidzeniem albo oszustwem. Widywał też, że święty
wół, Apis, przed którym padał na twarz cały Egipt, dostawał nieraz tęgie kije od najniższych kapłanów,
którzy mu podawali paszę i podstawiali krowy.
Rozumiał wreszcie, że jego ojciec, Ramzes XII, który dla pospólstwa był wiecznie żyjącym bogiem i
wszechwładnym panem świata, jest naprawdę takim jak inni człowiekiem, tylko trochę więcej
schorowanym niż inni starcy i bardzo ograniczonym przez kapłanów.
Wszystko to wiedział książę i z wielu rzeczy drwił w duchu, a nawet publicznie. Lecz cały jego
libertynizm upadał wobec faktycznej prawdy, że - z tytułów faraona żartować nie wolno nikomu!...
Ramzes znał historią swego kraju i pamiętał, że w Egipcie wiele rzeczy przebaczono wielkim. Wielki pan
mógł zepsuć kanał, zabić ukradkiem człowieka, drwić po cichu z bogów, brać prezenta od posłów
obcych mocarstw... Ale dwa grzechy były niedopuszczalne: zdrada kapłańskich tajemnic i zdrada
faraona. Człowiek, który popełnił jedno lub drugie, znikał, czasami po upływie roku, spośród sług i
przyjaciół. Ale gdzie się podziewał i co się z nim działo?... o tym nawet mówić nie śmiano.
Otóż Ramzes czuł, że znajduje się na podobnej pochyłości, od czasu gdy wojsko i chłopi zaczęli
wymawiać jego imię i rozprawiać o jakowychś jego planach, zmianach w państwie i przyszłych
wojnach. Myśląc o tym książę doznawał wrażenia, że jego, następcę tronu, bezimienny tłum nędzarzy i
buntowników gwałtem pcha na szczyt najwyższego obelisku, skąd można tylko zlecieć i rozbić się na
miazgę.
Póz
niej, gdy po najdłuższym życiu ojca zostanie faraonem, będzie miał prawo i środki dokonać wielu
takich czynów, o których nikt w Egipcie nie pomyślałby bez zgrozy. Ale dziś musi naprawdę strzec się,
aby go nie uznano za zdrajcę i buntownika przeciw zasadniczym ustawom państwa.
W Egipcie był jeden jawny władca: faraon. On rządził, on chciał, on myślał za wszystkich, i biada temu,
kto ośmieliłby się wątpić głośno o wszechpotędze faraona albo mówić o jakichś swoich zamiarach czy
choćby o zmianach w ogóle. Plany robiły się tylko w jednym miejscu: w sali, gdzie faraon słuchał zdań
członków rady przybocznej i wypowiadał jej swoje opinie. Wszystkie też zmiany mogły wyjść tylko
stamtąd. Tam płonęła jedyna widoczna lampa mądrości państwowej, której blask oświetlał cały Egipt.
Ale i o tym bezpieczniej było milczeć.
Wszystkie te uwagi z szybkością wichru przelatywały przez głowę następcy, gdy siedział na kamiennej
ławce ogrodu Sary, pod kasztanem, i patrzył na otaczający go krajobraz.
Woda Nilu już odrobinę opadła i poczęła robić się przezroczystą jak kryształ. Ale jeszcze cały kraj
wyglądał niby zatoka morska gęsto usiana wyspami, na których wznosiły się budynki, ogrody warzywne
i owocowe, a gdzieniegdzie kępy drzew wielkich, służących do ozdoby.
Dokoła wszystkich tych wysp widać było żurawie z kubłami, za pomocą których nadzy ludzie miedzianej
barwy, w brudnych przepaskach i czepkach, czerpali
wodę z Nilu i kolejno wlewali ją do coraz wyżej położonych studzien.
Szczególnie jedna taka miejscowość odbiła się w pamięci Ramzesa. Był to stromy pagórek, na którego
zboczu pracowały trzy żurawie: jeden wlewał wodę z rzeki do studni najniższej; drugi czerpał z
najniższej i podnosił o parę łokci wyżej, do studni średniej; trzeci ze średniej przelewał wodę w studnię
najwyższą, położoną już na szczycie pagórka. Tam zaś kilku równie nagich ludzi czerpało wodę
konwiami i polewało zagony jarzyn albo za pomocą ręcznych sikawek skrapiało drzewa.
Ruchy żurawi, zniżających się i podnoszących, nachylenia kubłów, wytryski sikawek były tak rytmiczne,
że ludzi, którzy je wywoływali, można było uważać za automaty. %7ładen z nich nie przemówił do swego
sąsiada, nie zmienił miejsca, nie obejrzał się, tylko pochylał się i wyprostowywał zawsze w ten sam
sposób od rana do wieczora, od miesiąca do miesiąca, a zapewne od dzieciństwa do śmierci.
"I to takie twory - myślał książę patrząc na pracę rolników - takie twory chcą zrobić mnie wykonawcą
swoich przywidzeń!... Jakich zmian mogą oni żądać w państwie? Chyba, ażeby ten, kto czerpie wodę do
niższej studni, przeszedł do wyższej albo zamiast polewać grzędy kubłem, skrapiał drzewa sikawką?..."
Gniew bił mu do głowy, a upokorzenie przygniatało go na myśl, że on, następca tronu, dzięki bajkom
takich oto istot, całe życie kiwających się nad studniami mętnej wody, nie został namiestnikiem!
W tej chwili usłyszał między drzewami cichy szelest i - delikatne ręce oparły się na jego ramionach.
- Cóż, Saro? - spytał książę nie odwracając głowy.
- Smutny jesteś, panie mój?... - odparła. - Nie tyle ucieszył się Mojżesz widokiem ziemi obiecanej, ile [ Pobierz całość w formacie PDF ]