[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Zbliżyłem się i ujrzałem na wzniesieniach mężczyzn, kobiety, chłopców i dziewczęta. Wszyscy byli prawie zupełnie
nadzy i mieli zawieszone na szyi tabliczki z napisami. Niektórzy przykrywali głowy białemi czapkami wełnianemi,
--------------- 2013-03-30 07:55:22 ---------------
198/517
gładkiemi, inni wieńcami laurowymi; u większości nogi były natarte kredą lub gipsem.
Człowiek nikczemnej powierzchowności, z miną szorstką i gburowatą, przechadzał się przed nimi, od czasu do czasu
zwracając się do publiczności. "Patrzcie!  wołał, wskazując młodzieńca.  Przekonajcie się, jak jest biały, jak
pięknie zbudowany od stóp do głowy. Podziwiajcie jego czarne oczy, czarną czuprynę. Słyszy wybornie na oba uszy,
widzi doskonale obu oczyma, zdrów jest na ciele i umyśle. Zaręczam za jego skromność, uczciwość i pojętność;
posłuszny jest na pierwsze skinienie, każdy może zrobić z niego, co zechce. Umie trochę po grecku, śpiewa, potrafi
rozweselić biesiadników przy uczcie. Pochodzi z nad brzegów Nilu. " Następnie, uderzając go lekko na odlew po
twarzy, dodawał: "Czy słyszycie, jak to dz
więczy, jakie to jędrne ciało. Takiemu nie da rady choroba. Za 8,000
sestercyi (1,600 franków) możecie go nabyć na własność. "
Następnie zwrócił się do czarnego dziecka: "Dalej, pokaż swoją zręczność panom świata!" Dziecko zaczęło skakać,
kręcić się w kółko, wywijać koziołki na deskach i pokazywać tysiące figlów. "Czyż nie jest zwinny, czyż nie jest ładny
i milutki?  pytał ów człowiek.  Wejdz
cie, obywatele, do mego sklepu,
--------------- 2013-03-30 07:55:24 ---------------
199/517
tam lepiej obejrzycie wszystko. Tu jest tylko moja wystawa; wszystko zaś, co mam najrzadszego, najpiękniejszego,
najdelikatniejszego, najpowabniejszego, znajduje się tam, w sklepie. "
Niektóre osoby posłuchały zaproszenia, a tymczasem handlarz dobijał targu. Młody niewolnik, którego kupiec tak
wychwalał, skusił kilku widzów. Rozebrano go do naga, żeby zobaczyć, czy nie ma ukrytych wad cielesnych; zapytano
się o wiek jego, miejsce urodzenia; wreszcie zaczął się targ. Nabywca dawał 4,000 sestercyi, potem 6,000, w końcu
musiał postąpić do 8,000. Wtedy wyszedł z tłumu, i trzymając drobną monetę w ręku, wygłosił następującą formułę:
"Powiadam, że ten młodzieniec, według prawa Kwirytów, należy do mnie i że go kupiłem za ten pieniądz i na tę wagę.
" Rzucił pieniądz na szalki, wyliczył umówioną sumę i zabrał niewolnika.
Handlarz jest obowiązany wymienić wady sprzedawanych niewolników. Jeżeli oszukał nabywcę co do jakości towaru,
skazują go na chłostę lub karę pieniężną, która może dojść do wysokości podwójnej ceny niewolnika; oprócz tego
umowę sprzedażną rozwiązują. Pomimo obwarowań prawnych, procesy są bardzo częste, a równie często załatwiają
spór
--------------- 2013-03-30 07:55:26 ---------------
200/517
układem polubownym o zwrot części wypłaconej sumy. Kiedy handlarz chce uchylić się od odpowiedzialności, kładzie
niewolnikowi na głowę białą czapkę, co jest znakiem dla nabywcy, żeby nie dowierzał pozorom. Jeżeli tego nie
uczynił, powinien był wszelkie objaśnienia wypisać na tabliczce, zawieszonej na szyi niewolnika. Wieniec laurowy
oznacza jeńca wojennego, a nogi pobielone kredą  pochodzenie z krajów zamorskich.
Ponieważ niewolnicy lepszego gatunku są bardzo drodzy, handlarze uciekają się do rozmaitych wybiegów: wydają ich
za młodszych, niż są w rzeczywistości, nacierają im ciało terpentyną, wyrywają włosy z brody, fryzują ich i ubierają
ozdobnie, wystawiają na pokaz wszystkie ich przymioty, a nawet przypisują im nieistniejące. Niejaki Thoranius,
sławny w swym zawodzie, sprzedał tryumwirowi Antoniusowi dwoje dzieci rzadkiej piękności, tak podobnych do
siebie, że nazwał je bliz
niętami, chociaż jedno pochodziło z Azyi, a drugie z za Alp. Różnica mowy ujawniła wkrótce
oszustwo. Rozgniewany Antonius kazał zawołać handlarza i wyrzucał mu, że go wystrychnął na dudka. "Dlaczego się
gniewasz?  odpowiedział Thoranius.  Jeżeli dzieci nie podobają się ci, biorę je napowrót. Mniemana
--------------- 2013-03-30 07:55:29 ---------------
201/517
wada, na którą się uskarżasz, jest, przeciwnie, ich zaletą. Podobieństwo między bliz
niętami nie ma w sobie nic
zadziwiającego, ale wynalezienie podobieństwa zupełnego pomiędzy dziećmi, pochodzącemi z dwóch tak odmiennych
krajów, oto zasługa, której nie można za wysoko opłacić. Powinienem był żądać więcej od ciebie. Ale ty nie chcesz
dzieci... zgoda, inny zapłaci za nie drożej. " Ta odpowiedz
przekonała Antoniusa i zatrzymał niewolników.
(Dezobry, Rome au siecle d'Auguste. List XXII).
3. Niewolnicy domowi.
Służba domowa bogatego Rzymianina nazywała się familia urbana. Na jej czele stał nadzorca, pod którego rozkazami
znajdowali się niewolnicy, pilnujący specyalnie mebli, sukien, srebra stołowego i wszelkich naczyń wystawnych, [ Pobierz całość w formacie PDF ]